بررسی اقتصادی فقر روستایی و عوامل موثر بر آن در ایران

اینکه چه عواملی در دوران گذشته باعث ایجاد نابرابری و فقر گسترده جوامع روستایی کشورمان بوده است و چگونه می توان در جهت بهبود وضعیت زندگی ساکنان مناطق روستایی اقدام کرد و همچنین چه عواملی بطور کلی موجب گسترش شکاف بین مناطق شهری و روستایی و نیز بین فشار روستایی شده است ؟ از جمله پرسشهایی است که انجام این تحقیق در جهت پاسخگویی بدانها بوده است . در این تحقیق سعی شده است ، آزمون فرضیات با استفاده از مدلهای رگرسیونی خطی معتبر و با کمک نرم افزارهایeconometric views (e-views) و tsp صورت گیرد. نتایج حاصل نشان می دهد: - خط فقر در مناطق روستایی به دلیل افزایش سرسام آور قیمت کالاهای اساسی روند صعودی شدیدی داشته است . - میزان درصد فقرای روستایی از نوسانات گسترده ای برخوردار بوده است . - افزایش نرخ رشد جمعیت در مناطق روستایی و درآمد سرانه واقعی آنان باعث افزایش ضریب جینی در مناطق روستایی شده است . در حالیکه نرخ رشد ارزش افزوده واقعی، وقوع جنگ و انقلاب اسلامی بر روی تغییرات آن تاثیر معناداری نداشته است . - مالیات ، سوبسیدهای پرداختی دولت به روستائیان، قیمتهای خرده فروشی، هزینه های جاری دولت ، وقوع جنگ و انقلاب اسلامی سهم 40 درصد اقشار پایین درآمدی در مناطق روستایی را تحت تاثیر قرار نداده است . - شاخص قیمتهای خرده فروشی، سوبسیدهای پرداختی به روستائیان و وقوع انقلاب اسلامی باعث کاهش سهم ده درصد بالا به ده درصد پایین درآمدی و درآمدهای مالیاتی باعث افزایش این نسبت شده است . در این میان هزینه های جاری دولت نتوانسته است بر مقدار این نسبت تاثیر معنی داری داشته باشد. - سوبسیدهای پرداختی به شهرنشینان، درآمدهای مالیاتی و وقوع انقلاب اسلامی شکاف بین مناطق شهری و روستایی را افزایش و جنگ تحمیللی آن را کاهش داده است . در حالیکه شاخص قیمتهای خرده فروشی، سوبسیدهای پرداختی به روستائیان و هزینه های جاری دولت تاثیری بر روی این شکاف نداشته است . - افزایش درآمد سرانه واقعی، وقوع انقلاب اسلامی و روند زمانی، رفاه روستائیان را افزایش داده است در حالیکه جنگ تحمیلی و برخلاف انتظار، نرخ رشد اشتغال در مناطق روستایی از مقدار آن کاسته است . در این میان سوبسیدهای پرداختی به روستائیان تاثیر معناداری بر روی مقدار رفاه آنان نداشته است . - هیچکدام از عوامل تورم، جمعیت ، بهره وری سرانه، بی سوادی سرپرستان خانوارها و دستمزدها تاثیر معنی داری بر روی میزان درصد فقرای روستایی براساس سه سناریوی جداگانه در طی دوره مورد مطالعه (1350-75) نداشته است . به همین خاطر می توان گفت استفاده از این شاخص حداقل در جامعه روستایی ایران برخلاف سایر جوامع جای تردید دارد.